Prowadzi: prof. zw. dr hab. Agnieszka Gromkowska-Melosik, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Opis sesji: Sesja składać się będzie z dwóch części. W pierwszej przedstawione zostaną teoretyczne konteksty relacji między płciami, zarówno z perspektywy socjologii kultury i edukacji, jak i studiów feminologicznych z uwzględnieniem perspektywy bezpośredniej hierarchii płciowej i teorii strukturalnej nierówności. Zrekonstruowany zostanie problem dynamiki relacji między płciami (chłopcami i dziewczętami) na płaszczyźnie edukacji szkolnej w zakresie kształtowania tożsamości, wzajemnych relacji oraz stylów uczenia i rezultatów kształcenia (np. wyników testów). Przedstawione zostaną pedagogiczne wyzwania, które związane są z dążeniem do równości płci w rzeczywistości szkolnej, a także poza nią. W drugiej części sesji odbędzie się dyskusja na temat kształtowania równości płciowej w rzeczywistości szkolnej.

Prowadzi: dr hab. Agnieszka Wilczyńska, prof. DSW i SWPS, Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu, Uniwersytet SWPS

Opis sesji: Poczucie przynależności człowieka do systemu lub środowiska stanowi kluczowy czynnik jego zaangażowania i rozwoju. Osoby, które nie czują przynależności do ważnej dla siebie grupy społecznej postrzegają siebie jako niepasujące i bez szans na udaną przyszłość zawodową oraz dobre relacje z otoczeniem. Poczucie wykluczenia lub zagrożenie odrzuceniem zazwyczaj powoduje zawężone możliwości poznawczego eksplorowania świata. Osoby z takim poczuciem przejawiają wyższą agresję, niższą empatię i mają tendencję do korzystania z używek.

W trakcie sesji zostaną omówione kluczowe czynniki sprzyjające poczuciu wykluczenia u dzieci i młodzieży, a także zjawiska psychologiczne i społeczne ja, które je inicjują oraz stają się ich udziałem. Zostaną zaprezentowane sposoby identyfikowania potrzeby przynależności i konsekwencje jej niedostrzegania u uczniów, a także przykładowe sposoby na budowanie poczucia przynależności w szkole i w otoczeniu społecznym.

Prowadzi: dr hab. Piotr Kostyło, prof. UKW, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Opis sesji: Edukacja i socjalizacja to dwa kluczowe procesy z punktu widzenia celów systemu szkolnego. W filozofii edukacji toczy się dyskusja dotycząca natury każdego z nich, a także relacji między nimi. Nie ma ona wyłącznie akademickiego charakteru, ponieważ każde z prezentowanych stanowisk niesie ze sobą propozycję rozstrzygnięć praktycznych. Prelegent stoi na stanowisku, że edukacja powinna być rozumiana jako wprowadzanie uczniów w myślenie krytyczne, natomiast socjalizacja jako przekazywanie im kompetencji społecznych ułatwiających proces edukacji. Jego zdaniem zdolności myślenia krytycznego są zróżnicowane wśród uczniów, zaś koncepcja solidaryzmu społecznego w szkolnictwie jest mitem.

Prowadzi: prof. zw. dr hab. Bożena Matyjas, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Opis sesji: W referacie przedstawione zostanie pojęcie „środowiska lokalnego“ w ujęciu pedagogiki społecznej, rozumiane jest określone terytorium, ludzi je zamieszkujących, kompleks instytucji działających w jego obrębie, a także szeroko rozumiane otoczenie, które integralnie oddziałują na jednostkę/ dziecko poprzez wychowanie, socjalizację,edukację, oddziaływanie kultury, przyrody. Opisane zostanie też, w świetle analiz teoretycznych i badań empirycznych, środowisko wiejskie i miejskie w kontekście szans edukacyjnych dzieci. Scharakteryzowane zostaną uwarunkowania szkolne (specyfika szkoły wiejskiej i miejskiej/ wielkomiejskiej), lecz także rodzinne, środowiska lokalnego, które określają szanse edukacyjne, zawodowe i życiowe dzieci. Rozważania dotyczyć będą dwóch ostatnich dekad polskiej rzeczywistości polityczno-społecznej i oświatowej. Podjęta zostanie także próba określenia dalszej perspektywy funkcjonowania szkół wiejskich i miejskich oraz ich roli w wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci.

Prowadzi: prof. dr hab. Mirosław J. Szymański, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

Opis sesji: Nierówności społeczne istniały we wszystkich znanych formach życia społecznego. Ich skala i charakter były zróżnicowane, zawsze jednak wywierały olbrzymi wpływ na jakość życia ludności, w tym na edukację. Obecnie obserwuje się słabnięcie głównych dotąd czynników różnic społecznych –  uwarunkowań stanowych i klasowych. Ich miejsce zajmują nowe uwarunkowania strukturalne, które są mniej ostre i widoczne, ale bardzo istotne. Tkwią one w makrostrukturze społeczeństwa, m. in. w  związku z funkcjonowaniem gospodarki rynkowej lub sytuacją polityczną na świecie i w poszczególnych państwach, a także w układach mikrostrukturalnych, np. związanych z kondycją i kapitałem kulturowym rodziny. Znaczące są też uwarunkowania dynamiczne pojawiające się w biegu życia jednostek. Wiążą się one ściśle z ich szansami edukacyjnymi.

Po wygłoszeniu referatu na ten temat, w którym ukazane zostaną konsekwencje tych zjawisk dla edukacji, przewidziana jest dyskusja, która ukaże nowe przyczyny, symptomy i oblicza nierówności społecznych w oświacie.

Prowadzi: dr Krystyna Pomorska, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie

Opis sesji: Celem wystąpienia jest przedstawienie sytuacji szkolnej wysoko funkcjonujących uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), a także wskazanie jak rozpoznać symptomy ASD oraz w jaki sposób uczeń z ASD uczy się najefektywniej. Omówione zostaną też trudności komunikacyjno-społeczno-emocjonalnych uczniów z ASD i praktyczne strategie nakierowane na rozwijanie tych obszarów. Pokazana będzie istota współpraca między specjalistami, nauczycielami i rodzicami dziecka z ASD oraz rola diagnozy funkcjonalnej i pracy w naturalnym środowisku jako warunków nabywania złożonych kompetencji społeczno-emocjonalnych u uczniów z ASD.

Prowadzi: prof. dr hab. Maria Deptuła, mgr Szymon Borsich, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Opis sesji: Przedstawione zostaną wybrane wyniki badań dotyczących warunków rozwoju psychospołecznego uczniów w klasach IV, V, VI, zwłaszcza uczniów z rodzin o niskim statusie socjoekonomicznym (relacje z rówieśnikami i nauczycielami, poczucie bezradności i zagrożenie stereotypem, a także styl wyjaśniania pomyślnych oraz niepomyślnych zdarzeń szkolnych).

Zaprezentowane też będą przykłady działań mających na celu zwiększenie szans na sukces szkolny wszystkich uczniów, w tym uczniów zagrożonych niepowodzeniami szkolnymi. Sesja stanowi doskonałą okazję do do dzielenia się pozytywnymi doświadczeniami w zakresie profilkatyki zaburzeń w realizacji zadań rozwojowych przypadających na czas uczęszczania do klas IV–VI.

Prowadzi: dr hab. Piotr Plichta, Uniwersytet Wrocławski

Opis sesji: Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi należą do grupy podwyższonego ryzyka pod względem narażenia na stanie się ofiarą przemocy rówieśniczej (w pewnych okolicznościach dotyczy to również bycia sprawcą). Czasem ich sytuacja jest bardziej niekorzystna zarówno pod względem spolecznym (np. brak przyjaciół, trudniejsza sytacja rodzinna) jak i indywidualnym (np. trudności w radzeniu sobie z emocjami, odmienność, problemy ze zdrowiem). W związku z tym potencjalne skutki izolacji społecznej, odrzucenia czy otwartej przemocy ich dotyczącej są sytuacją niosącą wiele zagrożeń zarówno dla nich samych jak i szerzej rozumanego środowiska, wreszcie zdrowia publicznego. Podczas sesji zostaną podjęte różne aspekty dotyczące relacji rówieśniczych (których uczestnikami są dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przede wszystkim z niepełnosprawnościami) oraz potencjalnych problemów w ich tworzeniu i podtrzymywaniu. Uczestnicy sesji zapoznają się z wynikami badań i analiz wyjaśniających zarówno skalę zjawiska przemocy rówieśniczej ale również mechanizmów sprzyjających jej powstawaniu i rozwijaniu się w środowisku szkolnym. Zostaną także omówione przykłady działań podejmowanych na rzecz zapobiegania przemocy i rozwiązywania problemów z niej wynikjących. Sesja będzie składała się z interakywnego wykładu (50 min.) i czasu przeznaczonego na dyskusję i zadawanie pytań (10 min.).

Prowadzi: dr hab. Tomasz Gmerek, prof. UAM, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Opis sesji: Sesja zatytułowana Konstruowanie (nie)równości w edukacji – wybrane studia przypadków i interpretacje dotyczyć będzie refleksji nad uwarunkowaniami egalitarnej oraz elitarnej polityki edukacyjnej. Analizie poddane zostaną wybrane sposoby tworzenia rzeczywistości oświatowej – zarówno takiej, która sprzyja zwiększaniu nierówności spolecznych w edukacji, jak i takiej, która stanowi podstawę dla zwiększania ruchliwości społecznej i zapewniania warunków równości szans/rezultatów. Podczas sesji zaprezentowane zostaną wybrane koncepcje i modele teoretyczne, które zilustrowane będą przykładami konkretnych rozwiązań praktyki oświatowej wybranych krajów. 

Prowadzi: prof. zw. dr hab. Marta Bogdanowicz, Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS w Sopocie

Opis sesji: Podczas spotkania postaram się odpowiedzieć na pytania:

• Czy dysleksja to wymysł leniwych uczniów i ich rodziców?
• Czy dysleksja jest skutkiem zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego?
• Jakie są kryteria postawienia diagnozy dysleksji (diagnoza różnicowa)?
• Czy można przewidywać dysleksję?
• Jak rozpoznać ryzyko dysleksji ?
• Jakie są  specjalne potrzeby edukacyjne uczniów z dysleksją?
• Jakie mają prawa uczniowie z dysleksją?
• Jak funkcjonuje w Polsce system pomocy uczniom z dysleksją ?
• Czy i jak można zapobiegać wtórnym zaburzeniom emocjonalnym i motywacyjnym?
• Czy „wyrasta się” z dysleksji?

Prowadzi: dr Magdalena Wędzińska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Opis sesji: Podczas sesji zaprezentowane zostaną wartości i postawy społeczne młodzieży szkolnej wobec niepełnosprawności. Celem jest pokazanie kierunkowej roli wartości w kształtowaniu postaw wobec osób z niepełnosprawnością, uchwycenie czynników, które mają związek z kształtowaniem postaw wobec takich osób w skali makro (przekaz transgeneracyjny, wiedza na temat niepełnosprawności) i w skali mikro (rola relacji interpersonalnych w kształtowaniu postaw wobec osób niepełnosprawnych).

Powadzi: mgr Marta Jerzak, Ośrodek Poza Schematami, Szkoła Psychoterapii Crescentia

Opis sesji: ADHD jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń u dzieci w wieku szkolnym. Stanowi ono wyzwanie zarówno dla nauczycieli i rodziców, jak również dla samego ucznia. Brak współpracy pomiędzy nimi oraz niezapewnienie odpowiedniego wsparcia nadpobudliwemu dziecku może doprowadzić do licznych powikłań, z którymi zdecydowanie trudniej będzie zmagać się w starszym wieku.

W trakcie sesji przedstawione zostaną charakterystyczne objawy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej oraz techniki terapeutyczne ułatwiające dzieciom z ADHD nabywanie i przyswajanie wiedzy i funkcjonowanie w klasie. 

Prowadzi: dr Tomasz Knopik, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Opis sesji: Podstawą psychologicznej identyfikacji zdolności jest określenie poziomu inteligencji ucznia. Zazwyczaj zwraca się uwagę na rozwój poszczególnych procesów poznawczych (struktura inteligencji), pomijając kluczowy aspekt ich funkcjonalności, jakim jest optymalna adaptacja do otoczenia dająca zdolnemu podmiotowi dobrostan. Co więcej literatura przedmiotu opisuje wiele ryzyk wynikających z uzdolnień uczniów. Pojawia się zatem zasadne pytanie o warunki (predyktory) wysokiej jakości życia osób zdolnych. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na środowisko szkolne, które w niewystarczającym stopniu wspomaga rozwój uczniów z ponaprzeciętnym potencjałem. Próbą podsumowania tych analiz będzie prezentacja zrównoważonego modelu rozwoju zdolności.

Prowadzi: dr Katarzyna Forecka-Waśko, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Opis sesji: Muzykoterapia jest działaniem na rzecz poprawy stanu zdrowia oraz funkcjonawania człowieka w różnych obszarach. Deficyty fizyczne, społeczne, edukacyjne dziecka niejednokrotnie powodują jego wykluczenie z relacji rówieśniczych, nierównego dostępu do edukacji ale także sztuki. Zadaniem muzykoterapii jest stymulowanie rozwoju osobistego dziecka poprzez kontakt z muzyką, wykorzystanie możliwości komunikacji niewerbalnej i tworzenie przestrzeni do nawiązania nowych stosunków międzyludzkich. W relacji dziecko – muzyka, to język muzyki ma pomóc dziecku w odnalezieniu własnej podmiotowości.

Prowadzi: mgr Magdalena Bartoszak, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

Opis sesji: Propagowanie idei edukacji międzykulturowej w szkołach jest niezwykle istotne, ponieważ do polskich szkół uczęszczaoraz więcej uczniów z innych państw,. nauczyciel musi wiedzieć, jakie działania należy podjąć, aby zwiększać szanse edukacyjne uczniów z innego kręgu kulturowego. Odpowiednie przygotowanie szkoły i kadry pedagogicznej zapobiega wykluczeniu społecznemu uczniów  z zagranicy. Nauczyciel powinien pomóc uczniowi zaadaptować się do nowych warunków szkolnych. Odpowiednie zaplanowanie procesu edukacyjno-wychowawczego będzie sprzyjać stworzeniu optymalnych warunków do jego rozwoju.