Wiedza z życia wzięta

W przypadku edukacji sformalizowanej sposoby uznawania i potwierdzania rezultatów są znane i stosowane od wielu pokoleń. W edukacji niesformalizowanej ich wypracowanie też jest możliwe. Polskie uczelnie uczą się tego od najlepszych.

W powszechnym rozumieniu nauka odbywa się w szkole. Czasami słyszymy jednak, że to życie kogoś czegoś nauczyło. Znajduje to potwierdzenie w teoriach uczenia się – wiedzę i umiejętności czerpiemy z wielu źródeł, nie tylko z edukacji formalnej. To ją uznajemy jednak za najbardziej wiarygodną – bo jest organizowana przez instytucje, a sprawdzanie efektów odbywa się według z góry ustalonych reguł. W przypadku, gdy uczymy się poza instytucją kształcenia i nie możemy wskazać jednego, profesjonalnego organizatora tego procesu – wciąż nie jest jasne, kto mógłby sprawdzić efekty takiej „edukacji z życia”. Nie wiemy dokładnie, co ona oznacza i w jaki sposób można przełożyć jej efekty na własną karierę. Czy w ogóle jest to możliwe?

Jednym z praktycznych rozwiązań promujących uczenie się poza szkołą są prace nad tzw. RPL, czyli Recognition of Prior Learning, co w Polsce tłumaczymy jako potwierdzanie efektów uczenia się zdobytych poza systemem formalnym. Rewolucyjność RPL polega na tym, że to, czego nauczyliśmy się z własnego doświadczenia, może być wpisane w nasze CV, wykorzystane do awansu zawodowego, zdobycia pracy i wzmocnienia pozycji na rynku pracy.

Jedną z ciekawszych inicjatyw związanych z RPL jest projekt EDUPRO, realizowany przez konsorcjum uczelni z Polski, Wielkiej Brytanii i Portugalii przy wsparciu programu Erasmus+. Celem współpracy jest zidentyfikowanie praktyk RPL, stosowanych w uczelniach krajów najwyżej ocenianych w rankingach międzynarodowych, oraz przeanalizowanie możliwości wdrożenia tych rozwiązań w uczelniach polskich. Przedsięwzięcie realizują Dolnośląska Szkoła Wyższa z Wrocławia we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim, Uniwersytetem w Warwick (Wielka Brytania) i Uniwersytetem Algarve (Portugalia).

Celem projektu ma być opracowanie alternatywnych ścieżek dostępu do kształcenia wyższego dla grup osób z różnych powodów nieobecnych na uczelniach. Nie chodzi już tylko o dzieci czy seniorów, ale o osoby, które w tradycyjnym rozumieniu nie spełniają kryteriów przyjęć na uczelnie. Przykłady z krajów UE pokazują, że nawet brak egzaminu maturalnego przestaje być barierą w dostępie do edukacji wyższej dzięki możliwościom stwarzanym przez RPL. Szuka się po prostu innego dowodu na to, że kandydat ma wiedzę porównywalną z poziomem świeżo upieczonego maturzysty, wierząc, że może być tak samo dobrym studentem.

Jak pokazują dotychczasowe wyniki projektu EDUPRO, RPL niesie wiele korzyści. Uczących się zachęca do dalszej edukacji, uelastycznia proces kształcenia, obniża koszty edukacji i skraca czas jej trwania, wzmacnia poczucie własnej wartości i pewność siebie, certyfikuje to, czego nauczyliśmy się w życiu społecznym i zawodowym, pomaga w świadomym planowaniu i budowaniu dalszej kariery. Uczelniom pozwala na lepsze zarządzanie zasobami przez eliminację dublowania w procesie kształcenia tego, co studenci i tak już wiedzą i co potrafią, wzmacnia rekrutację i retencję, zapewnia usługi na rzecz otoczenia. Ewidentne są również korzyści społeczne RPL: aktywne partnerstwa między uczelniami, pracodawcami i instytucjami życia społecznego.

Autorki:

Ewa Kurantowicz, Adrianna Nizińska
Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu

Europa dla Aktywnych 4/2015