Bez wsparcia ani rusz!

Mentorzy, facylitatorzy – kim są i jaka jest ich rola w projektach młodzieżowych? Trudno w to uwierzyć, ale Przewodnik po programie Erasmus+ nie mówi na ten temat ani słowa. A przecież bez ich udziału niektóre projekty trudno sobie wyobrazić.

W projektach EVS mentorzy odgrywają kluczową rolę, pomagając wolontariuszom w zdobywaniu doświadczeń oraz wspierając ich w procesie uczenia się. Wymaga to dużej motywacji i zaangażowania, a także szerokiego zestawu kompetencji. Tymczasem zasady programu nie określają kryteriów, które trzeba spełnić, by zostać mentorem. Nie definiują też rodzaju wsparcia, które organizacje przyjmujące wolontariuszy EVS powinny zapewnić, aby ułatwić mentorom pełnienie swej roli.

Jak podkreśla jeden z uczestników międzynarodowego szkolenia Meant to be a Mentor 2014-15, „mentor to osoba, która może pomóc wolontariuszowi w refleksji na temat zdobywanego przez niego doświadczenia i przez proces refleksji pomaga w znalezieniu osobistego sposobu na zmianę – jeżeli chce tego wolontariusz. Mentor nadzoruje takie procesy, jak akulturacja, szok kulturowy czy uczenie się podczas projektu EVS oraz potrafi zareagować, jeśli czuje lub dostrzega taką potrzebę. Mentor może być otwarty na spotkanie z wolontariuszem nie tylko w celu refleksji, ale także dla stworzenia przyjacielskiej relacji opartej na wzajemnym zaufaniu”. Ta definicja w pełni oddaje zakres osobistego wsparcia, jakie mentor może zapewnić wolontariuszowi. Słowo „może” jest tu znamienne, bo pokazuje, jak wiele zależy od chęci i umiejętności samego mentora.

W praktyce rola mentora EVS może wiązać się z wzięciem na siebie odpowiedzialności za drugiego człowieka. Czasem oznacza to pomoc wolontariuszowi w podejmowaniu trudnych, życiowych decyzji, innym razem może polegać na wsparciu w zwykłych, codziennych sprawach: pokazaniu okolicy, zrobieniu zakupów czy założeniu konta w banku. Dlatego ważne jest, żeby przyszły mentor był świadomy swej roli i określił jej ramy jeszcze na początku projektu. Powinien to zrobić wspólnie z koordynatorem oraz samym wolontariuszem, biorąc pod uwagę własne możliwości i granice zaangażowania, które jest w stanie zaoferować. Co istotne, rola mentora w strukturze wsparcia projektu EVS jest ważna, ale nie jest to jedyny element decydujący o tym, czy projekt zostanie zrealizowany z sukcesem. Wpływa na to cała sieć różnych zależności i powiązań, w których najbardziej zmiennym i nieprzewidywalnym czynnikiem jest człowiek.

Rolę podobną do tej, jaką pełni mentor w projektach Wolontariatu Europejskiego, może odgrywać facylitator w projektach Mobilności osób pracujących z młodzieżą. Najkrócej mówiąc, może wspierać uczestników seminariów i szkoleń. Facylitator jest osobą, która nie tylko prowadzi zajęcia, ale także może motywować uczestników i pomagać im w radzeniu sobie z wyzwaniami pojawiającymi się w projekcie oraz w odkrywaniu i wzmacnianiu mocnych stron.

Zarówno mentor w Wolontariacie Europejskim, jak i facylitator w szkoleniach i seminariach dla osób pracujących z młodzieżą wspierają proces uczenia się uczestników podczas projektów. Jest to ich kluczowa rola, która wpływa na charakter pracy tych osób. Mentor może być coachem, przewodnikiem, przyjacielem albo współpracownikiem. Facylitator może być nauczycielem. Jakkolwiek określimy ich rolę i wpasujemy w różne modele wsparcia, to właśnie oni towarzyszą młodym osobom w projekcie i wspierają rozwój ich kompetencji. Dzięki nim młodzi uczestnicy mają szansę świadomie przejść przez proces uczenia się w trakcie projektu, w którym biorą udział.

Organizacje realizujące projekty zdają sobie sprawę ze znaczenia osób wspierających w projektach i dbają o właściwy wybór oraz rozwój ich kompetencji. Dla kandydatów organizowane są spotkania przygotowawcze przed rozpoczęciem projektu oraz szkolenia wewnętrzne w trakcie przedsięwzięcia. Mentorzy i facylitatorzy są również wysyłani na szkolenia międzynarodowe.

Wsparcie w tym zakresie oferuje także Narodowa Agencja Programu Erasmus+ Młodzież, która corocznie od 2011 r. organizuje szkolenia mające zapewnić wysoką jakość wsparcia procesu uczenia się uczestników Wolontariatu Europejskiego. Raporty ze szkoleń: Mentor w roli głównej (2011), Mentor czyli kto? (2012), Mentoring for change (2013), Meant to be a Mentor (2014-2015) są dostępne na stronie: www.mlodziez.org.pl/akcja-2/strefa-mentora.

MENTOR EVS O WSPIERANIU WOLONTARIUSZY:

[blockquote]– Zauważyłem, że praca z wolontariuszem może być postrzegana w różny sposób, mentorzy mogą stosować odmienne metody, ale najważniejszym celem tych osób powinno być prowadzenie wolontariusza. Czasami może to być jakaś specjalna droga, stworzona w oparciu o teorię, ale czasem można zaufać swojej intuicji. Im bardziej jako mentor jesteś skłonny do refleksji nad sobą samym, tym bardziej jesteś w stanie pomóc wolontariuszowi rozpoznać jego kompetencje i proces uczenia się.[/blockquote]